Divertikül nedir?
Divertikül nedir?
Divertikül nedir dediğimizde; genellikle bağırsaklarda veya mesanede bulunan küçük, keseciğe benzer çıkıntılardır. En yaygın olanları kalın bağırsakta (kolon) bulunan divertiküllerdir. Bu duruma divertiküloz veya divertiküler hastalık denir.
Divertiküller genellikle yüksek basınçlı bölgelerde, özellikle bağırsak duvarı zayıf olduğunda ortaya çıkar. Bu durum genellikle yaşla birlikte artar.
Divertikül tehlikeli midir?
Divertiküller genellikle tehlikesizdir ve birçok kişide hiçbir semptoma yol açmazlar. Bu duruma “divertiküloz” denir. Ancak, divertiküllerin bir komplikasyonu olan divertikülit, ciddi problemlere neden olabilir ve tedavi gerektirebilir. Divertikülit, divertiküllerin iltihaplanması durumudur ve şu semptomlara neden olabilir:
- Karın Ağrısı: Genellikle sol alt kısımda ağrı, bazen belirgin bir ağrı ile karakterizedir.
- Ateş ve Titreme: Vücut ısısında artış, ateş ve titreme görülebilir.
- İshal veya Kabızlık: Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler meydana gelebilir.
Divertikül kanaması neden olur?
Divertikül kanaması, kalın bağırsakta (kolon) bulunan divertiküllerin, bu keseciklerin içindeki küçük damarların yırtılması sonucu ortaya çıkar. Divertikül kanamasının nedenleri şunlar olabilir:
- Divertiküllerin İltihaplanması: Divertikül içindeki küçük damarlar, divertikül iltihaplandığında zarar görebilir ve kanamaya neden olabilir.
- Divertiküler Duvarın Zedelenmesi: Divertikülün yüzeyi zamanla zayıflayabilir ve yıpranabilir. Bu durumda, divertiküler duvarın yırtılması ve kanamanın başlaması mümkündür.
- Bağırsak Hareketliliği: Sert dışkılama, kabızlık veya aşırı bağırsak hareketliliği, divertikül içindeki damarlara baskı uygulayarak kanamaya neden olabilir.
- Ağır Yük Kaldırma veya Zorlanma: Ağır nesneleri kaldırma veya yoğun fiziksel aktiviteler sırasında karın içindeki basınç artabilir, bu da divertikül duvarında yırtılmalara yol açabilir.
- Yaşlanma: Divertiküler hastalık genellikle yaşla birlikte artar ve yaşlanma sürecinde bağırsak duvarındaki değişiklikler, divertikül kanamalarına neden olabilir.
Divertiküler hastalığın çoğu zaman belirti vermediği unutulmamalıdır. Ancak, divertikül kanaması durumunda belirtiler şunları içerebilir:
- Dışkıda parlak kırmızı veya koyu renkli kan görülmesi,
- Ani gelişen karın ağrısı,
- Halsizlik,
- Düşük tansiyon,
- Ağız kuruluğu ve susuzluk.
Divertikül kanaması ciddi bir durumdur ve derhal tıbbi müdahale gerektirir.
Divertikül kendiliğinden geçer mi?
Divertiküllerin kendiliğinden kaybolması nadir bir durumdur. Divertiküller genellikle kalıcı olup zamanla artabilirler. Birçok insan divertiküllere sahiptir ve bunlar genellikle semptomsuzdur.
Divertikül olanlar ne yememeli?
Divertikül olan bireyler için genel olarak belirli gıdalardan kaçınma veya sınırlama önerileri vardır. Ancak, her bireyin durumu farklı olduğu için, bu öneriler kişiselleştirilmiş bir şekilde sağlık profesyoneli veya diyetisyen tarafından değerlendirilmelidir. İşte divertikül olanlar için genelde dikkat edilmesi önerilen beslenme prensipleri:
- Yüksek Lifli Gıdalar: Lifli gıdalar genellikle bağırsak hareketliliğini artırır. Ancak, akut divertikülit durumunda, doktorlar geçici olarak düşük lifli bir diyet önerilebilir. Daha sonra, lif miktarı yavaşça artırılabilir.
- Sert Kabuklu Sebzeler ve Meyveler: Çiğ sebzeler, kabuklu meyveler ve tohumlu gıdalar divertiküler hastalığı olan kişilerde semptomları tetikleyebilir. Bu nedenle, bunlar iyice pişirilmiş ve kabukları çıkarılmış olarak tüketilebilir.
- Baharatlı ve Acılı Yiyecekler: Baharatlı ve acılı gıdalar, bağırsakları tahriş edebilir ve iltihaplanmayı artırabilir.
- Yüksek Yağlı Gıdalar: Aşırı yağlı gıdalar, bağırsakları hızlandırabilir ve semptomları şiddetlendirebilir. Bu nedenle, yüksek yağlı etler, kızartmalar ve bazı süt ürünleri sınırlanabilir.
- Kafein ve Alkol: Kafein ve alkol, bağırsakları uyarabilir ve irritabl bağırsak sendromu gibi sorunları şiddetlendirebilir.
- Gıda Katkı Maddeleri: Bazı katkı maddeleri ve koruyucu maddeler, divertiküler hastalığı olan kişilerde hassasiyetlere neden olabilir.
- Laktoz İçeren Gıdalar: Divertiküler hastalığı olan bireylerde laktoz intoleransı sıkça görülebilir. Bu nedenle, laktoz içeren süt ve süt ürünleri yerine laktozsuz alternatifler tercih edilebilir.
Divertikül iltihabına ne iyi gelir?
Diyet Değişiklikleri: Akut divertikülit durumunda, doktorlar genellikle bir süreliğine düşük lif içeren bir diyet önerebilir. Daha sonra, lif miktarı yavaşça artırılabilir. Lifli gıdalar, genellikle bağırsak hareketliliğini iyileştirir ve divertikül oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
Ağrı ve Şişlik İçin Soğuk Uygulama: Ağrı ve şişlik semptomları için etkili olabilir. Bunun için bir buz paketi kullanabilirsiniz. Ancak, soğuk uygulama öncesinde bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.
Ağrı Yönetimi: Doktorunuzun önerisi doğrultusunda ağrı kesiciler veya anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Ancak, bazı durumlarda bu tür ilaçların divertikülit semptomlarını kötüleştirebileceği unutulmamalıdır.
Dinlenme: Divertikülit atakları sırasında dinlenmek önemlidir. Aktiviteyi sınırlamak ve vücudu rahatlatmak, iyileşme sürecine yardımcı olabilir.
Sıvı Alımı: Bol su içmek, vücudu hidrate etmek ve bağırsak hareketliliğini desteklemek önemlidir. Ancak, sıvı alımınızı doktorunuzun önerisi doğrultusunda yönetmelisiniz.
Divertikül iltihabının yönetimi kişisel bir duruma bağlıdır ve her bireyin durumu farklıdır.
Divertikül kanaması tedavisi
Hastanede Gözlem ve Destekleyici Bakım: Kanama şiddetine bağlı olarak, hastanede gözlem altında tutulmak ve intravenöz (IV) sıvı tedavisi almak, kan kaybını telafi etmek için başlangıç tedbirlerindendir.
Kanama Kontrolü: Eğer kanama devam ediyorsa veya çok ciddi ise, endoskopik müdahaleler veya radyolojik girişimler (embolizasyon gibi) kullanılarak kanamanın kontrol altına alınması düşünülebilir.
Kan Transfüzyonu: Kan kaybını telafi etmek amacıyla kan transfüzyonu yapılabilir.
İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, kanamanın kontrolü ve iltihaplanmanın azaltılması amacıyla ilaçlar kullanılabilir. Bunlar genellikle doktor tarafından reçete edilir.
Cerrahi Müdahale: Ciddi durumlarda veya diğer tedavi yöntemleri etkili olmazsa, cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi, divertikülün çıkarılmasını içerebilir.
Divertikül tedavi edilir mi?
Klasik tıbbi anlayışa göre divertikül gibi hastalıkların tedavi edilmesi imkânsızdır. Çünkü güncel tıbbi yaklaşımlarda hastalığın tedavisi değil sadece semptomların kontrolü hedeflenmektedir. Ancakhastaların hikâyeleri dinlendiğinde vedivertiküle şikâyetler yerine farklı bir açıdan bakıldığında; hücresel işlev bozukluğunun sebeplerinin nerede, neden ve nasıl başladığının tespiti yapılabilir. Böylece de hastalanma sürecinin geriye çevrilmesi mümkün hâle gelebilir.